ماتریالیسم تاریخی – محمد قربانی

ماتریالیسم تاریخی – محمد قربانی اصطلاح ماتریالیسم تاریخی را نخستین بار انگلس به کار برد. ماتریالیسم تاریخی را می توان نوعی فلسفه ی تاریخ دانست؛ در این نظریه تاریخ وجودی اصیل و هویتی حقیقی دارد که هدف،مسیر و عامل محرکه ی آن کاملا معلوم و مشخص است؛ بدین ترتیب که هویت آن مادی و حرکاتش دیالکتیکی است.ماتریالیسم تاریخی تنها تفسیر مادی تاریخ نیست بلکه تنها برداشتی اقتصادی از تاریخ و برداشتی تاریخی و اقتصادی از انسان است.چراکه تمام عوامل مادی در جامعه و طبیعت در اقتصاد خلاصه نمی شود،و بنابراین در کاربرد اصطلاح ماتریالیسم تاریخی باید به این نکته توجه داشت که نخست تفسیر اقتصادی تاریخ تنها تفسیر منحصر به فرد مادی تاریخ نیست.بلکه تفسیر تاریخ از دیدگاه عوامل دیگری هم چون شرایط اقلیمی و… نیز صورت گرفته است.دوم آنکه تفسیر اقتصادی تاریخ منطقا ملازمه ای با ماتریالیسم فلسفی ندارد؛یعنی ممکن است کسی از نظر اندیشه و جهان بینی مادیگرا باشد اما عامل اقتصاد را تنها عامل تعیین کننده ی حوادث و مفسر تاریخ نشناسد.